Optiek is naar mijn idee een hands-on werkveld, een beroepsgroep waar je heel veel leert door vooral te doen. Sterker nog in de elf jaar dat ik dit doe, is er naar mijn kennis nog nooit een goede theoretische opticien geweest die het daarmee wist te redden in deze wereld. Wij werden succesvol én goed in wat wij nu kunnen en doen voor onze cliënten, omdat er moeite werd gestopt in het opleiden op de werklocatie van nieuwe optiekbeesten. En ergens is er sinds het vorige decennium iets aan het fout gaan, juist in de factor werklocatie.

In mijn rol als blogger en optiek-nerd kom ik in de positie dat ik zo af en toe eens mag praten met optiek-opleidingen over de toekomst van de optiek in Nederland. Wij zien namelijk allemaal, dat alles veel sneller moet, makkelijker moet én goedkoper moet. En dit feit levert een aantal problemen op die vrij nieuw zijn, maar aandacht verdienen om ervoor te zorgen dat een brede optiekmarkt levensvatbaar blijft in Nederland.

Meer aandacht voor optiek opleidingen is goed, maar…..

Laat ik beginnen met het feit dat ik het alleen maar kan toejuichen dat anno 2020 optiek goed wordt beleefd door zoveel optiekbedrijven. Of het nu om Hans Anders, Pearle, Specsavers of om een zelfstandige ondernemer gaat, de aandacht voor kwaliteit is goed! Maar als wij naar de opleidingen gaan kijken, zien wij dat de opleidingen de inhoud van de lessen gaan afstemmen op de markt en de betrokkenheid naar de optiekopleiding toe van de diverse optiekgerelateerde bedrijven. En dan zien wij de laatste jaren een grote verschuiving plaats vinden. Toen ik begon met de opleiding bestond het grootste deel van mijn klasgenoten uit medewerkers van een zelfstandige ondernemer, anno 2020 bestaat het gros van klassen uit “fast-optics” medewerkers.

En het afstemmen van de opleiding naar de huidige markt is daarmee logisch geworden, want waarom zou je veel werk stoppen in het leren van slijpen van glazen, het repareren van complexere schadegevallen etc, als dat niet verwacht wordt door “fast-optics” ketens? Er is een reëel risico dat het traject van opleiden tot een vakbekwame opticien behoorlijk (snel) versimpeld gaat worden vanwege het feit dat de betrokkenheid van ketens bij de optiek-opleidingen vele malen groter is dan die van een zelfstandige opticien.

Als wij in Nederland een grote groep branche brede vakbekwame opticiens willen houden, dan hebben de optiek-opleidingen een grote groep zelfstandige opticiens nodig die de tijd en moeite willen stoppen in het begeleiden van leerling-opticiens. Zelfstandige opticiens die zelf de controle willen houden en niet afhankelijk willen worden van opticiens die zijn getraind om te gaan werken voor of met één specifieke formule. En als ik dan met zelfstandige ondernemers spreek over dit onderwerp valt er één ding elke keer op. Als er bijvoorbeeld stagiairs gezocht worden, willen ze allemaal een stagiair die het liefst binnen een anderhalve maand compleet zelfstandig kan werken. Één die zo “clever” is dat diegene aan een half woord genoeg heeft. En helaas dames&heren de zelfstandige opticiens, zo simpel werkt de wereld niet. Die mensen zijn vrij zeldzaam en op dit moment van schrijven worden ze waarschijnlijk al getraind om te werken voor één formule, en dit kon gebeuren omdat velen van jullie leerling-opticiens verwachten met 25 jaar ervaring. Begeleiden vraagt om investeren, een risico nemen. Positief voor ons als zelfstandige optiekzaak is het feit dat het voor leerling-opticiens niet meer verplicht is om zowel bij een keten als bij een zelfstandige opticien te hoeven stagelopen. Hierdoor is dat risico voor ons tig keer kleiner geworden.

Optiek opleidingen in Nederland zoeken stageplekken bij zelfstandige opticiens. En dat is goed voor de kwaliteit van de toekomstige opticiens, maar zorgt er ook meteen voor dat de toekomst van zoveel kleine zelfstandigen blijft gewaarborgd. Win-Win situatie!

Daarom is mijn verzoek zo ontzettend simpel, er worden namelijk stageplekken gezocht bij zelfstandige optiekzaken. Optiekzaken die ervoor zorgen dat er een nieuwe generatie opticiens komt, een generatie die nog weet hoe je een glas slijpt, hoe je montuur soldeert en koud last, een generatie die weet hoe je een correcte meting uitvoert in plaats van een “fast-optics” refractie. Daarvoor zijn jullie nodig als zelfstandige opticiens, jullie kunnen ervoor zorgen dat Nederland niet het nieuwe Duitsland wordt. Duitsland heeft immers dit probleem eerder aan de hand gehad, en daar kampen ze nu met een groot te kort aan branche brede vakbekwame opticiens. Maar laat ik het niet alleen betrekken tot zelfstandige opticiens, hoe fijn zou het zijn als er (mini) stageplekken zouden komen bij bedrijven zoals Hoya, Essilor, Rodenstock, Enot, Glascrew, Kemkes Slijptechniek, alles om er maar voor te zorgen dat we écht branche brede vakbekwame opticiens krijgen in Nederland.

Mijn optiek leven begon in 2009 bij de Hans Anders, en ergens ben ik nog steeds blij met het feit dat zij het aandurfden met mij. Het leerde mij verkopen, het gaf mij inzicht waarom een keten een 3 voor de prijs van 1 bril kon aanbieden, het leerde mij dat de marges bij ketens belachelijk veel hoger liggen dan bij een willekeurige zelfstandige opticien, het leerde mij een winkel te leiden, onder druk te werken. Maar het leerde mij geen opticien zijn, het leerde mij toendertijd meer een brilverkoper te zijn. Opticien zijn leerde ik pas toen ik de overstap maakte van Hans Anders naar een zelfstandige opticien.

De bal ligt bij jullie, het doel is groter dan ooit en keepers zijn er niet. Waar wachten jullie op?