Vorige week stelde ik de vraag aan de community “Wat moet een opticien kunnen”? De beste samenvatting is dat een opticien vooral moet weten waar zij of hij mee bezig is. Of het nu gaat om het meten van ogen, een montuur advies, een glasadvies, of het vervaardigen van een bril. De reden van de vraag vorige week, was dat ik een gesprek had met de opleidings-coördinator n.a.v. deze blog: https://opticienmetbaard.com/2020/01/26/stageplekken-gezocht/

En heus, ik snap dat regeren vooruit plannen is, ik snap dat het beroep van opticien evolueert in een manier die niet automatisch mijn manier hoeft te zijn. En oprecht, het argument dat je leerling opticiens wil voorbereiden voor over 10 jaar in plaats van nu, valt met enigszins rationeel nadenken wel goed te praten. Maar waar het gesprek mij vooral van overtuigde is dat de opleiding gebaat is bij een vruchtbare voedingsbodem. En laat ik terugkijken op dat gesprek met dat in het achterhoofd houdende.

80% van de opticiens in Nederland slijpt al niet meer.

Blijkbaar zitten wij in een optieklandschap waar de markt bepaald wat nodig is. Marktwerking, fair enough toch? Volgens de markt raakt ondertussen al 80% van de opticiens in Nederland al geen slijpautomaat meer aan, weet meer dan 80% van de opticiens al niet meer hoe je een glasbril maakt of een nylorgroef in een glas slijpt. Hoe dan ook, het heeft ervoor gezorgd dat werkplaatstechniek in samenspraak met de markt minder belangrijk zijn geworden voor de massa. En dan rijst automatisch de vraag is dat de opticiens die wij willen, is dat de opticien die klaar is voor de toekomst? Misschien….. zolang wij dat faciliteren dan waarschijnlijk wel ja.

De verwachting is dat over een jaar of 10 een werkplaats, of een atelier van mijn part een museaal object is geworden in optiekzaken, onderdeel voor het Openlucht Museum in Arnhem. Die verwachting zorgt ervoor dat dit onderdeel steeds minder leidend gaat zijn in optiek opleidingen. Sterker nog in examinering van werkplaats technieken zie je het nu al terug. In ruil voor verminderde aandacht voor de werkplaats in de mainstream opleiding tot opticien, komen excellentie programma’s terug. In deze programma’s zien wij extreme verdieping van de werkplaats technieken verschijnen. Afgezien van de basis, bijvoorbeeld ook reparatie buffelhoorn en houten monturen. Het maken van afwijkende glasvormen voor glasbrillen, solderen en koud lassen.

De coördinator verwacht dat wij over een kleine 10 jaar in Nederland eerder te maken hebben met brilverkopers dan met echte opticiens. “Liever sociaal communicatief sterke verkopers met een beetje kennis van een bril, dan vakidioten die misschien sociaal communicatief niet sterk zijn…” liever geen sociaal awkward opticiens om maar zo te zeggen. Refracties, glasadvies zijn dingen waarvan verwacht wordt dat het allemaal strakker geautomatiseerd kan worden. Een refractie kan beter & nauwkeuriger uitgevoerd worden door een computer dan door een mens, een mens zou namelijk nu nog nodig zijn voor een interpretatie van de data. En alhoewel ik het eens ben, dat een “objectieve” refractie inderdaad beter uitgevoerd kan worden door een geautomatiseerd systeem. Ben ik er echter van overtuigd dat je voor een anamnese en daardoor meteen een subjectieve refractie toch echt een menselijke factor nodig hebt.

Opticien zijn is een delicaat samenspel van skills, verkregen over minstens 6 verschillende schijven.

#opticienmetbaard

Wat denk ik dat een opticien nodig heeft, en waarvan denk ik dat een optiek-opleiding dat moet faciliteren? Er moet een voedingsbodem zijn, een hoort een te basis zijn die jou als opticien trots en vakmanschap bij brengt. Optiek is een perfect delicaat samenspel tussen anatomische kennis van het oog, natuurkundige wetten in breking van het licht, praktische technieken, het bepalen van een correctie door het uitvoeren van een correctie, sociale vaardigheden en modebewust zijn. Maar meer nog dan dat, een opticien is zelfbewust van zijn of haar vaardigheden.

Mijn wens is simpel, zorg ervoor dat die cruciale voedingsbodem gelegd wordt op een opleiding tot opticien. Zorg ervoor dat de excellentie programma’s een aanvulling gaan zijn op de opleiding zoals deze nu bestaat. Voor mij is elke “social awkward” opticien is een breed opgeleide vakvrouw/vakman, en geen “sociaal communcatief sterke” specialistische refractionist, brilverkoper, of reparateur met alleen de hoogst noodzakelijke kennis in huis.

Ik weet niet hoe het voor jullie is, maar ik ben liever team #socialawkwardoptician dan team #sociaalcommunicatiefsterkebrilverkoper